Łeba to jedna z siedmiu ważnych rzek Pomorza uchodzących do morza Bałtyckiego, wypływa ze źródła położonego na wysokości 170 m n.p.m. na południe od wsi Borzestowo w powiecie kartuskim. Po sformowaniu na torfowej łące w niewielki rów, w górnym rynnowym odcinku przepływa przez jeziora Pojezierza Kaszubskiego: Długie, Wielkie, Reskowskie i Sianowskie. Na północ od wsi Miłoszewo wgłębia się między wzniesienia morenowe. Od Tłuczewa jej spadek gwałtownie wzrasta. Płynąc urokliwym przełomowym odcinkiem, erozyjną wąską wcinającą się nawet do 60m doliną, nabiera cech rzeki górskiej. Meandruje wśród łąk i lesistych wzniesień spieniając swoje wody na licznych głazach i zawadach, by po dotarciu do Pradoliny Łeby – Redy przy rzędnej 50m n.p.m. zapoczątkować w rejonie Strzebielina odcinek pradolinny, wyraźniej zaznaczający się od okolic Bożegopola Małego.
Nurtem spokojniejszym, korytem o dnie żwirowo – piaszczystym poprzez Bożepole Wielkie i Łęczyce dopływa do Lęborka, a następnie rozległą torfową doliną do leżącego w obszarze Słowińskiego Parku Narodowego przybrzeżnego jeziora Łebsko, kończąc w jego płd.-wsch. części przy rzędnej 0,3 m n.p.m. odcinek pradolinny. Po przejściu przez jezioro ostatnim 4 km mierzejowym odcinkiem przełamując się przez Mierzeję Łebską uchodzi Łeba do morza w miejscowości o tej samej nazwie.
Długość rzeki wynosi 128,8 km, całkowita powierzchnia dorzecza 1801,2 km2, a pierwsze historyczne zapisy z jej nazwą pojawiają się w roku 1140. Instytut Ochrony Środowiska w Programie Ochrony Dolin Rzecznych uznał dolinę Łeby za korytarz ekologiczny kategorii A rangi krajowej. Zadecydowała o tym jej wielofunkcyjność oraz znajdujące się w dolinie siedliska i miejsca rozrodu wielu gatunków zwierząt. Największe znaczenie spośród ryb dorzecza Łeby mają dwie formy biologiczne troci: troć wędrowna i osiadły pstrąg potokowy oraz lipień. Ścisłą ochroną gatunkową objęte są: głowacz białopłetwy, koza, śliz i przedstawiciel krągłoustych minóg stumieniowy. Ponadto stwierdzono w rzece obecność jeszcze 16 innych gatunków ryb.
Tekst zaczerpnięty z portalu Towarzystwa Przyjaciół Rzeki Łeby http://rzekaleba.pl Tekst – Marian Ślęzak, Zygmunt Lisiecki